Το γραμμικό μοντέλο εξορύσσω-παράγω- κατασκευάζω-απορρίπτω ξεπέρασε πλέον τα όριά του. Η κυκλική οικονομία αποτελεί ένα νέο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο που θα αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση ανάλωσης πρώτων υλών, μέσω της μεγιστοποίησης των δυνατοτήτων αξιοποίησής τους με τη μορφή επαναχρησιμοποιώ, επισκευάζω, ανακυκλώνω.
Οι πόλεις σήμερα λειτουργούν μέσα σε ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, το οποίο βασίζεται στο γραμμικό μοντέλο. Ένας συνεχώς αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός, συγκεντρωμένος σε μεγάλο βαθμό στις πόλεις, και μια αυξανόμενη αστική μεσαία τάξη, οδήγησαν σε περισσότερες απαιτήσεις και πιέσεις, σχετικά με τις αστικές υποδομές ενώ παράλληλα, η αύξηση του ΑΕΠ οδήγησε σε μεγαλύτερη κατανάλωση. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στον πολεοδομικό σχεδιασμό και στη διαχείριση των αστικών περιοχών, προκάλεσε οικονομικές ζημίες και ιδιαίτερα αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Και είναι δύσκολο να αισιοδοξούμε αν υπολογίσουμε ότι μέχρι το 2025 τα τρία τέταρτα του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε πόλεις, που θα αναπαράγουν τις ίδιες μη βιώσιμες πρακτικές συμβάλλοντας στην εντεινόμενη περιβαλλοντική κρίση. Το αποτέλεσμα θα είναι η μη ανατρέψιμη διαταραχή των φυσικών οικοσυστημάτων και η όξυνση της κλιματικής αλλαγής.
Είναι προφανής η ανάγκη ανάληψης σοβαρών πρωτοβουλιών που θα συμβάλλον ουσιαστικά στη βελτίωση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών συνθηκών, με όραμα την οικοδόμηση δίκαιων, ισόνομων υγιών και αειφόρων πόλεων που θα αποτελέσουν το υπόβαθρο των νέων αειφόρων αλληλεξαρτημένων κοινωνιών.
Στο πλαίσιο αυτό πρωτοβουλίες της ΕΕ για την Περιβαλλοντική Πολιτική, εστιάζουν την προσοχή σε σειρά δυναμικών μέτρων που οδηγούν σε μια κοινωνία μηδενικών εκπομπών και μηδενικών αποβλήτων εισάγοντας πλέον πρακτικές εφαρμογές μιας κυκλικής οικονομίας που καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων:
Από τον εντοπισμό, την παραγωγή, τον σχεδιασμό και την προμήθεια πρώτων υλών, στην χρήση και μεταποίηση τους και από την κατανάλωση μέχρι τη διαχείριση των αποβλήτων και την αγορά δευτερογενών πρώτων υλών.
Η εν λόγω ευρωπαϊκή πολιτική για την Κυκλική Οικονομία, με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, αποτελεί μια πολιτική εξ ορισμού αποκατάστασης και αναγέννησης, μέσα από την σταδιακή αλλαγή των προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης και αποτελεί την απάντηση του μέλλοντος, στην πραγμάτωση των σχεδιασμών.
Κύριος στόχος είναι πλέον η διασφάλιση μιας ιδανικής ισορροπίας μεταξύ ποιότητας ζωής και προστασίας του πλανήτη, στην οποία τίποτα δεν θα χάνεται και τα πάντα θα χρησιμοποιούνται ξανά και οι εργαζόμενοι θα μπορούν να διακινούνται ελεύθερα, να κατοικούν σε μια χώρα και να εργάζονται στην γειτονική.
Στο παραπάνω πλαίσιο οι πόλεις μπορούν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο.
Αποτελούν τους παράγοντες που επιτρέπουν σοβαρές και ουσιαστικές παρεμβάσεις που μπορούν να επηρεάσουν τόσο τους καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις.
Ωστόσο, δεν μπορεί να υπάρξει καμία προοπτική κυκλικής ανάταξης της οικονομίας μέσα στις πόλεις εάν δε ληφθούν σοβαρά υπόψη κατά το σχεδιασμό η αστική οικολογία, η οικονομία και η αστική κοινωνιολογία, εάν δεν έχει ληφθεί υπόψη η ανάγκη και των μελλοντικών γενεών για ποιότητα ζωής. Εάν δεν κινητοποιηθούν όλες οι τοπικές δυνάμεις και εάν δεν ενεργοποιηθούν οι πολίτες.
Τα οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους και για τον λόγο αυτό οι πολιτικές που αποσκοπούν στη βελτίωση του περιβάλλοντος συμβάλλουν επίσης σε μεγάλο βαθμό και στη βελτίωση της κοινωνικής ζωής των πολιτών.
Η σύγχρονη συμπαγής αειφόρος πόλη προϋποθέτει την οριστική απόρριψη της μονόπλευρης ανάπτυξης. Προϋποθέτει ένα σχεδιασμό όπου οι κοινότητες θα ευημερούν και η κινητικότητα θα αυξάνεται, χωρίς ωστόσο το άτομο να είναι εξαρτημένο από το ιδιωτικό αυτοκίνητο, αλλά θα κινείται με καθαρά μέσα μαζικής μεταφοράς, θα συναντιέται με άλλα άτομα σε όμορφα και κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους, δημόσιους χώρους, θα κινείται σε δίκτυα ειδικά σχεδιασμένα για τον πεζό για να απολαμβάνει την πόλη και να έχει την δυνατότητα να εκφράζεται.
Ο προβληματισμός σήμερα για την μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη ενός νέου τύπου διακυβέρνησης, πολυεπίπεδης και οραματικής που βασίζεται στην συμμετοχή των πολιτών σε τοπικό επίπεδο. Και τούτο ακριβώς γιατί η κυκλική οικονομία, που αποσκοπεί στη αποσύνδεση της ανάπτυξης από τους πεπερασμένους πόρους και την κατανάλωση, απαιτεί συνειδητοποιημένους πολίτες και συνειδητές επιλογές κύρια με γνώμονα τις παρακάτω τρεις αρχές:
Σχεδιασμό της αποτελεσματικής διαχείρισης των απορριμμάτων και της ρύπανσης
Διατήρηση των προϊόντων, των εξαρτημάτων και των υλικών στην υψηλότερη αξία της και χρηστικότητα της.
Αναγέννηση των φυσικών συστημάτων.
Μια «κυκλική» πόλη ενσωματώνει τις αρχές μιας κυκλικής οικονομίας, δημιουργώντας ένα αστικό σύστημα που είναι ανανεωτικό, προσβάσιμο και άφθονο με πλήρη αναπροσαρμογή της έννοιας του απορρίμματος.